Manastir Žiča

Manastirski kompleks Žiča

Od manastirskog kompleksa iz srednjeg veka sačuvane su samo Crkva sv. Spasa i mala crkvica sv.Petra i Pavla. Sve ostale zgrade su novijeg porekla. Po svojoj arhitekturi Žiča pripada raškoj školi. To je jednobrodna građevina sa polukružnom oltarskom apsidom na istočnoj, spoljnom pripratom sa kulom na zapadnoj i pravouganim pevničkim prostorijama na južnoj i severnoj strani. Nad središnjim delom naosa uzdiže se kupola sa osmougaonim tamburom.

Žiča je građena od opeke i kamena i nešto sige. Već se po odabiru materijala za gradnju vidi da je planirano da crkva bude omalterisana. Prepoznatljiva je po crvenoj boji fasade.

Unutrašnju dekoraciju čine freske koje su slabo očuvane, a delo su carigradskih majstora (iz 1219), manje talentovanih provincijskih majstora (1228-1233), a najznačajnije freske su i najmlađe (1309-1316) i nalaze se u glavnom delu crkve (Veliki praznici, scene iz života Hrista, stojeće svetiteljske figure i njihova poprsja). Vredan ansambl čine freske na zidovima prolaza ispod kule zvonika gde su pored Božićne himne i četrdeset mučenika sevastijanskih naslikani sv.Petar i sv.Pavle, kao i portreti Stefana Prvovenčanog i sina Radoslava sa darovnom poveljom. Autori ovih fresaka su majstori poznate slikarske radionice kralja Milutina.

Od nekadašnje bogate riznice manastira Žiče gotovo da ništa nije sačuvano osim relikvije desnice sv. Jovana Preteče okovane srebrom, koju je u manastir doneo sv. Sava, a danas se čuva u katedrali sv. Marije u Sijeni i dela srebrom okovanog časnog krsta iz 13. veka koji se čuva u katedrali grada Pijence, takođe u Italiji.

Crkva sv. Petra i Pavla

Nalazi se istočno od glavne crkve. Potiče iz 14. veka, jednostavne je arhitekture–jednobrodna građevina sa polukružnom apsidom na istočnoj strani. Ozidana je kamenom i opekom. Obnovljena je u 18. veku.

Email: travel2guca@gmail.com

Telefon: +381-616154768

Manastir Ravanica

Manastir Ravanica
Manastir Ravanica se nalazi u podnožju Kučajskih planina, pored sela Senje kod Ćuprije. Manastir Ravanica je poslednja i najveća zadužbina kneza Lazara koji je poginuo u tragičnoj Bitci na Kosovu, na Vidovdan, 28. juna 1389, izmedu srpske i otomanske vojske. Manastir Ravanica - zadužbina Svetog Kneza Lazara je planirana kao njegov mauzolej. Crkva manastira Ravanice je posvećena Vaznesenju Gospodnjem i ograđena je čvrstim odbrambenim zidom sa sedam kula. Ravanica je sagrađena između 1375. i 1381. godine, dok su u kasnijim godinama dodati delovi /konak, trpezarija, bolnica, zaštitni zid/, a freske su oslikane nekoliko godina pred Kosovsku bitku. Ktitorska kompozicija je izmenjena i doslikana je Lazareva tragična pogibija na Kosovu Polju. Na njoj se, pored kneza Lazara, nalazi i knjeginja Milica i njihovi sinovi Stefan i Vuk.

Budući da je povezana sa Knezom Lazarom, najznačajnijim likom kosovskog pripovedačkog ciklusa narodnih pesama, manastir Ravanica je postao veoma poznat širom zemlje Srbije. Nekoliko puta je manastir Ravanica teško ostećivan i paljen tokom turske vladavine, te je obnovljan u 16. veku, da bi tokom Prve velike seoba Srba /krajem 17. veka/, dočekao svoju najtužniju sudbinu, kada je popaljen i opljačkan, te bio napušten narednih 30 godina. Tokom habsburške okupacije (1717 - 1739) je Manastir Ravanica obnovljen, kada je izgrađen novi nizak konak i oslikan novim freskama.

Manastir Ravanica

Po svojim arhitektonskim i likovnim obeležjima, ravanička crkva predstavlja početak moravske škole. Crkva manastira Ravanica predstavlja originalno arhitektonsko rešenje nastalo spajanjem svetogorske tradicije trolisne osnove i modela upisanog krsta sa pet kupola, odomaćenog u vreme Kralja Milutina u 14. veku. Trolisna osnova manastira Ravanice je postala uzor u daljem razvoju prostorne koncepcije hramova. Crkva manastira Ravanice je zidana uobičajenim vizantijskim stilom - naizmeničnim redovima kamena i opeke, "oživljena" i ukrašena velikom rozetom iznad zapadnog portala, keramoplastičnim dekorativnim elementima u obliku poluobličastih bojenih šahovskih polja ispod kupole i bogatom reljefnom plastikom na prozorima. Srpski patrijarh Danilo treci ovako opisuje knezevo ukrasavanje Ravanice : "Bozansku je crkvu prekrasnim mramorjem urasio, zlatom i srebrom je bozanstvene ikone izobrazio. I ne samo ikone, nego je i zidove zlatom prosvetlio. Manastir je ogradio visokim pirgovima /kulama/ i cvrstim zidovima, i utvrdio ogradom, kakve do tada nije bilo".

Na freskama manastira Ravanice, koje su ostale očuvane u oltarskom i glavnom unutrašnjem prostoru crkve, zapažaju se izvesne novine vezane za šeme u izboru tema i ciklusa /Veliki praznici, Hristova stradanja, Čuda i parabole/, koje će postati pravilo u oslikavanju budućih hramova moravske Srbije. U kupolama su freske Hrista, Bogorodice, Anđela i proroka, u oltaru su predstave Hristovog stradanja i ovaploćenja, dok su u naosu oslikani ciklusi Velikih praznika, Čuda i jevanđelskih pripovesti kao i sveti ratnici i monasi. U samoj crkvi manastira Ravanica danas se nalaze svete mošti Svetog Kneza Lazara koje su veoma poštovane i stvorile jedno od najznačajnijih mesta hodočašća Srba.

Do danas su sačuvane tri kule i deo severnog bedema manastirskog kompleksa Ravanice, ali je za potrebe odbrane manastira podignutog u recnoj dolini, sigurno bilo neophodno veliko i jako utvrđenje. U starim izvorima se pominje da je manastirska utvrda Ravanice imala 7 pirgova, dok je jedan putopisac 1568. godine video svega 4 očuvane kule. U prvoj polovini 19. veka /1829. godine/, je unutar manastirskog kompleksa Ravanice još uvek postojala velika trpezarija iz srednjeg veka, ali nje danas više nema. Kao značajno središte duhovnog, kulturnog, književnog i umetničkog života, Ravanica je uticala na nastanak više crkava i manastira, među kojima se ističu obližnji manastir Sisojevac i crkve u Petruškoj oblasti.

Email: travel2guca@gmail.com

Telefon: +381-616154768